برنامه نویسی به بیان ساده، برنامه نویسی یعنی نوشتن دستوراتی که یک سیستم هوشمند مانند کامپیوتر آن را درک کند. از آنجایی که کامپیوتر تنها نوع داده صفر و یک را متوجه می‌شود اما به کارگیری این زبان برای انسان بسیار دشوار است، به برنامه نویسی نیاز داریم. برای توسعه و اجرای برنامه در کامپیوتر از یک زبان واسط استفاده می‌شود که به آن زبان برنامه نویسی گفته می‌شود. برنامه نویسی به معنی تبدیل دستورالعمل‌های کامپیوتر به فرمی است که یک ماشین می‌تواند آن را درک کند. برنامه‌ها به زبان خاصی نزدیک به زبان انسان (اغلب به زبان انگلیسی) نوشته می‌شوند تا خواندن و نوشتن را برای انسان آسان کنند. وقتی برنامه نویس کدی را می‌نویسد، این کد کامپایل شده و به یک فایل تبدیل می‌شود که کامپیوتر می‌تواند آن را اجرا کند. بر همین اساس، زبانهای برنامه نویسی مختلفی به وجود آمده است که در این مقاله درموردشان صحبت می‌کنیم.
یک مثال از برنامه نویسی در دنیای واقعی
از ساعت هوشمند و تلفن همراه گرفته تا ماکروویو و سیستم اطفای حریق همگی با برنامه نویسی کار می‌کنند. در اصل هر وسیله هوشمندی که در اطراف خود می‌بینید کدنویسی شده است. برای مثال، یک نمونه از کدنویسی را می‌توانید در آسانسورها ببینید! با زدن دکمه مربوط به هر طبقه در اصل یک کد کامپیوتری اجرا می‌شود که توسط یک برنامه نویس نوشته شده است.
خلاصه ای از تاریخچه برنامه نویسی
جالب است بدانید که مفهوم برنامه نویسی برای اولین بار در سال 1883 شناخته و تعریف شده است. یک ریاضی دان و نویسنده انگلیسی به نام ایدا لاولیس هنگام کار بر پروژه موتور تحلیلی دانشمند معروف چارلز ببیج، متوجه شد این کامپیوتر ابتدایی می‌تواند کارهای پیچیده‌تری از محاسبات ساده ریاضی را انجام دهد. پس شروع به نوشتن اولین الگوریتم برنامه نویسی تاریخ برای ارتباط با این موتور کرد و به این ترتیب، تبدیل به اولین برنامه نویس تاریخ شد. با گذر زمان ایده‌های مختلفی در ارتباط با ماشین رشد کرد و الگوریتم‌های پیچیده‌تری طراحی شد. در همین راستا زبانهای برنامه نویسی نیز از سطح پایین به انواع پیشرفته‌تر و به اصطلاح سطح بالا تکامل پیدا کردند. امروزه زبانهای برنامه نویسی مختلفی وجود دارد و هر کسی بسته به نیاز خود می‌تواند زبان برنامه نویسی جدیدی را نیز طراحی کرده و به دنیا معرفی کند!
انواع زبانهای برنامه نویسی چیست ؟
زبانهای برنامه نویسی بسته به کاربرد، نوع اجرا و پیچیدگی به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند. یکی از این دسته بندی‌ها، رتبه بندی زبانهای برنامه نویسی براساس میزان نزدیک بودن به زبان انسان (انگلیسی) است. بر همین اساس هر زبان برنامه نویسی در یکی از دو گروه سطح بالا و سطح پایین قرار می‌گیرد که در ادامه درمورد آن بیشتر صحبت می‌کنیم.
زبانهای برنامه نویسی سطح پایین
زبانهای سطح پایین اولین زبانهایی بودند که کدنویسی با آنها رواج یافت. این زبانها بسیار نزدیک به زبان ماشین (صفر و یک) هستند، به طور مستقیم با پردازنده رایانه ارتباط دارند و به همین دلیل می‌توان با استفاده از آنها دستورات پایه ای برنامه نویسی را اجرا کرد. مانند زبان ماشین (Machine Languages) و زبان اسمبلی (Assembly Languages). برای آشنایی بیشتر می‌توانید
زبانهای برنامه نویسی سطح بالا
زبانهای سطح بالا برای انسان بیشتر قابل فهم هستند: زیرا از دستوراتی شبیه کلمات انگلیسی برای دستورالعمل‌های خود استفاده می‌کنند. دلیل اصلی به وجود آمدن زبانهای برنامه نویسی سطح بالا، راحتتر کردن فرایند کدنویسی برای برنامه نویسان بوده است. برخی از این زبانها عبارتند از سی، سی پلاس پلاس، جاوا ، پایتون و غیره.
فواید یادگیری برنامه نویسی چیست ؟
اغلب افراد دوست دارند که در مواجه با مشکلات بتوانند منطقی رفتار کنند. برنامه نویسی کمک می‌کند تا فرد راه حلهای احتمالی را شناسایی کرده، آنها را اولویت بندی کند و به راحتی جواب مناسبی بیابد. برای بسیاری از افراد برنامه نویسی می‌تواند تنها یک سرگرمی باشد و به رشد خلاقیت کمک کند: چراکه برنامه نویسی ماده ساخت یک محصول دیجیتالی مانند بازی، سایت، یک برنامه نرم افزاری و حتی یک ربات است و با کمی خلاقیت می‌توانید به آنچه در ذهنتان است جامه‌ی عمل بپوشانید. . علاوه بر آن، یادگیری برنامه نویسی باعث می‌شود تا خطر ابتلا به آلزایمر و بیماری‌های مربوط به حافظه در زمان پیری کم شود. از طرف دیگر برنامه نویسی آینده بسیار خوبی دارد و نسبت به بسیاری از مشاغل دارای درآمد بهتری است. در حال حاضر برنامه نویسی به یکی از مهم‌ترین و پرمخاطب‌ترین مشاغل جهان تبدیل شده است. بسیاری به اشتباه تصور می‌کنند این حوزه اشباع شده است، اما باید بدانید که برنامه نویسی بسیار گسترده است و تقریبا هر کسب و کاری برای شروع به یک نیروی برنامه نویس نیاز دارد. پس اگر اشتیاق و مهارت کافی داشته باشید، آینده روشنی خواهید داشت.
مهارت حل مسئله
بسیاری تصور می‌کنند که برای برنامه نویسی به ریاضی قوی نیاز است. در صورتی که چیزی که مهم است، مهارت حل مساله و آشنایی با الگوریتم است؛ یعنی اینکه بتوانید هر مساله را شکسته و با مجموعه‌ای از راه حلها به جواب برسید.
مهارت کدنویسی تمیز
کدنویسی تمیز و اصولی یکی از ویژگی‌های مهم برای تبدیل شدن به یک برنامه نویس حرفه‌ای است. اگر این مهارت را نداشته باشید، بعد از مدتی که حجم کدها زیاد شد در کار خود به مشکل می‌خورید: نمی‌توانید دلیل وجود برخی از کدهای نوشته شده در گذشته را به یاد بیاورید و یا آنها را بهبود دهید.
مهارت کار تیمی
در بسیاری از پروژه‌های دنیای حقیقی، نیاز دارید تا با چند نفر دیگر روی توسعه کد برنامه متمرکز شوید. داشتن روحیه تیمی قوی و توانایی ارتباطی بالا کمک می‌کند تا به روند توسعه خود سرعت ببخشید و همزمان مطالب بیشتری از هم تیمیهای خود بیاموزید.
مهارت رفع خطا (Debugging)
بعد از نوشتن کد یک برنامه، شما فقط نیمی از راه را رفته‌اید. نیمه دوم شامل بررسی و اطمینان یافتن از صحت و درستی عملکرد برنامه است. اینکار با مهارت شناسایی و رفع خطاهای ریز و درشت در بخش‌های مختلف برنامه امکان پذیر است.
مهارت زبان انگلیسی
برای خواندن منابع اصلی و پرسش و پاسخ در انجمن‌های آنلاین برنامه نویسی به پایه قوی انگلیسی و تسلط بر واژگان مربوط به حوزه برنامه نویسی نیاز دارید.
معرفی انواع مشاغل برنامه نویسی
گفتیم که برنامه نویسی در هر جنبه‌ای از زندگی فعلی ما نمود دارد. بنابراین مشاغل مختلفی وجود دارند که شامل برنامه نویسی می‌شوند. شش گروه محبوب مشاغل برنامه نویسی عبارتند از: برنامه نویسی وب، طراحی اپلیکیشن‌های موبایل، دسکتاپ و ویندوز، هوش مصنوعی، سخت افزار، رباتیک و بازی سازی.
برنامه نویسی تحت وب
این حوزه که به اختصار طراحی وب نیز نامیده می‌شود، روی ساخت وب سایت متمرکز است. هر وب سایت از دو بخش ظاهری (که به آن فرانت اند گفته می‌شود) و بخش منطق و مغز (که به آن بک اند گفته می‌شود) تشکیل می‌شود. فرانت اند با HTML، CSS و جاوا اسکریپت و بک اند با پایتون، PHP، جاوا کدنویسی می‌شود.
برنامه نویسی اپلیکیشن‌های موبایل
براساس اینکه برنامه خود را در سیستم عامل اندروید می‌سازید یا در آیفون، از ابزارها و زبانهای برنامه نویسی مختلفی می‌توانید استفاده کنید. برای اندروید از جاوا و کاتلین و برای آیفون از سوییفت و مک او اس استفاده می‌شود
برنامه‌های دسکتاپ و ویندوزی
بسیاری از سازمانهای بزرگ و شرکتی نیاز به یک برنامه تحت ویندوز دارند تا عملکرد خوبی داشته باشند. برنامه‌هایی مانند گزارش کار، مرخصی و… از جمله برنامه‌های ویندوزی هستند که اغلب با زبانهای برنامه نویسی خانواده سی مانند C، C# و C++ توسعه پیدا می‌کنند.
هوش مصنوعی
هوش مصنوعی یکی از رو به رشدترین حوزه‌های حال حاضر دنیا است که برای بهبود عملکرد کامپیوتر از آن استفاده می‌شود. از طرفی مباحثی مانند ماشین لرنینگ نیز که یکی از شاخه‌های محبوب هوش مصنوعی است، موجب بهبود کسب و کارها و افزایش مشتری و یا مخاطب می‌شود. پایتون قدرتمندترین زبان این حوزه است، زیرا کتابخانه‌هایی که دارد باعث می‌شوند تا فرآیند کدنویسی بسیار راحتتر و سریعتر شود.
سخت افزار و رباتیک
این حوزه بسیار تخصصی و تا حدودی حساس است و اغلب در آزمایشگاه‌ها و یا کارخانه‌های صنعتی استفاده می‌شود. برای کدنویسی سخت افزار یا ساخت ربات از زبانهای سطح ماشین مانند اسمبلی، وریلاگ و… کمک گرفته می‌شود.
جمع‌بندی
در این مقاله به سوال برنامه نویسی چیست پاسخ داده شد. برنامه نویسی کلیه اقدامات، فعالیت‌ها و فرآیندهایی است که برای ایجاد یک برنامه و با هدف اجرای یک وظیفه خاص توسط کامپیوتر انجام می‌شود. توضیح داده شد که با وجود پیچیده بودن کامپیوترها، آنها فاقد هوشمندی هستند و برای اجرای یک وظیفه باید دقیقاً برای کامپیوتر مشخص شود که چه کارهایی را باید انجام دهد. برنامه نویسی به همین فرآیند تعیین تمامی گام‌ها و مواردی گفته می‌شود که باید طی شوند تا یک برنامه در کامپیوتر به درستی و بدون خطا اجرا شود.